طرح ترازیابی دقیق کشور
1)معرفي شبكه هاي ارتفاعي سراسري كشور
با توجه به رسالتي كه سازمان نقشه برداري كشور در بخش ايجاد و گسترش اطلاعات مبنايي مربوط به علوم نقشه برداري برعهده دارد، و لزوم مختصات زمين در تهيه پروژه نقشه هاي پوششي از جمله طرح 1/25000 و ژئودینامیک، باعث ایجاد شبكه سراسري ارتفاعي گردید. ايستگاه هاي اين شبكه براساس نياز و دقت مورد نظر و اهداف آن ، به سه نوع درجه يك، دو و سه تقسيم بندي شده اند، و اين ايستگاه ها براساس دستورالعمل هاي خاص خود ايجاد و اندازه گيري شده اند. طول مسير شبكه درجه 1 و 2 و 3 سراسری به بيش از 80000 كيلومتر مي رسد.
شکل 1-نمایی از شبکه ترازیابی درجه یک ، دو ، سه سراسری کشور
جدول 1- مشخصات كلي شبكه ترازيابي سراسري كشور
| نوع ايستگاه |
فاصله متوسط نقاط از يكديگر | تعداد مسير ترازيابي طراحی شده |
تعداد مسير ترازيابي شده | طول مسير مشاهده شده |
معيار دقت ( ميليمتر) |
| درجه يك | 1.5 تا 2.5 كيلومتر | 239 | 233 | 30500 كيلومتر | 3 |
| درجه دو | 1.5 تا 4 كيلومتر | 340 | 325 | 25370 كيلومتر | 8 |
| درجه سه | 2.5 تا 5 كيلومتر | 863 | 826 | 25000 كيلومتر | 12 |
2)لزوم و هدف ايجاد شبكه ترازيابي سراسري كشور
هدف ها يي كه مي توان از انواع شبكه هاي ترازيابي انتظار داشت متفاوت هستند كه دراينجا به صورت تيتروار به آنها اشاره مي شود.
اهداف ترازيابي درجة يك سراسری
بررسي جابجائي هاي ارتفاعي پوسته زمين (ژئوديناميك منطقه اي)
ايجاد نقاط مبنايي براي شبكه كنترل ميكروژئودزي
ايجاد و گسترش شبكه هاي ارتفاعي درجه يك به منظور ايجاد سيستم ارتفاعي يكسان براي تهية نقشه هاي پوششي كشور
اهداف ترازيابي درجة دو سراسری
ايجاد و گسترش شبكه هاي ارتفاعي درجه دو به منظور ايجاد سيستم ارتفاعي يكسان
ايجاد تراكم مناسب نقاط مبنايي جهت تهية نقشه هاي پوششي كشور و نقشه هاي بزرگ و كوچك مقياس
اهداف ترازيابي درجة سه سراسری
ايجاد و گسترش شبكههاي ارتفاعي درجه سه به منظور ايجاد سيستم ارتفاعي يكسان
ايجاد تراكم مناسب نقاط مبنايي جهت تهية نقشه هاي پوششي كشور و نقشه هاي بزرگ و كوچك مقياس
ايجاد تراكم مناسب نقاط ارتفاعي جهت سهولت در دسترسي كاربران
ايجاد نقاط مبنايي براي مقاصد مختلف نقشه برداري نظير مطالعات زهكشي و تعيين شيب منطقه اي
اهداف شبكه ترازيابي شهری
در مورد ترازيابي دقیق در شهرها ، هدف هاي زير بيشتر مدنظر بوده است:
- ايجاد تراكم مناسب نقاط ارتفاعي.
- استفاده از نتايج ترازيابي در نقشه‌برداري محلي(مانند تهيه نقشه 1:2000 شهري).
- مطالعة نقشه‌هاي توپوگرافي براي کنترل نشست و تغيير شکل‌هاي سريع ( مانند كنترل نشست منطقه جنوب غربي تهران).
- ايجاد نقاط مبنايي براي شبكة كنترل ميكروژئودزي ( براي كنترل سازه هاي بلند مانند برج يادمان).
- بررسي جابجايي هاي ارتفاعي پوستة زمين (ژئوديناميك محلي و منطقه‌اي مانند كنترل گسل شمال تهران و كنترل نشست منطقه جنوب غربي تهران).
3)استاندارد شبکه های ارتفاعی
جدول2- استاندارد شبکه هاي ارتفاعي
| درجة ترازيابي |
معيار دقت ( mm ) |
متوسط فاصلة نقاط به کيلومتر |
تجهيزات اصلي | ||
| دقت ترازياب | نوع شاخص | بزرگنمايي ترازياب | |||
| درجه 1 |
 |
2 |
دقت ترازياب در يك كيلومتر ترازيابي رفت و برگشتو بزرگنمايي 32x-40x شاخص انوار دولبه و دماسنج تفاضلي با دقت0.1°c و فشار سنج با دقت 1mmHg |
||
| درجه 2 |
 |
3 |
دقت ترازياب در يك كيلومتر ترازيابي رفت و برگشتو بزرگنمايي 32x-40x شاخص انوار دولبه و دماسنج با دقت 0.5°c |
||
| درجه 3 |
 |
4 |
دقت ترازياب در يك كيلومتر ترازيابي رفت و برگشتو حداقل بزرگنمايي 32x شاخص يك لبه مهندسي |
||
جدول 3 - استاندارد ساختمان ايستگاههاي ترازيابي
| درجة ترازيابي |
زير سازي (cm) |
ارتفاع بتن (cm) |
نقاط رفرانس RM |
حداقل فاصله زماني بين قرائت و ساختمان (ماه) |
| I |
10 | 75 | نیاز دارد | 6 |
| II |
10 | 70 | نیاز دارد | 6 |
| III |
ندارد | 50 | نیاز ندارد | 2 |
جدول 4 - زمان بندي تنظيم وسايل ترازيابي براي عمليات ترازيابي درجه سه
| تنظيم ترازياب در آزمايشگاه |
كليماسيون گیری در محل کار |
تنظيم تراز شاخص در محل کار |
كنترل تراز ترازياب در محل کار |
| حداقل هر سال يكبار | هفته اي دوبار | هفته اي دو بار | هفته اي دوبار |
4)تاريخچه اجراي شبكه ترازيابي دقيق كشور
4-1)اقدامات انجام شده قبل از سال 1357
نخستين بار طرح شبكة ترازيابي سراسري كشور در دهه سی، و در سطح عملیات ترازیابی درجه دو با نظارت كارشناسان آمريكايي در ايران به مرحله اجرا درآمد.
باتوجه به نبود راههاي ارتباطي مناسب و قصور در حفظ و نگهداري علائم ارتفاعي ، تنها تعدادي از نقاط شبكة فوق باقي مانده و در دسترس قرار دارند. همچنين به‌دليل پاره‌اي ناهماهنگي ها در روش تعيين اختلاف ارتفاع، ارتفاع اين نقاط از اعتبار چندان زيادي برخوردار نبودند. لذا پس از پيروزي انقلاب اسلامي، همگام با ديگر طرحهاي بنيادي ، ضرورت اجراي طرح جديد شبكة ترازيابي درجة 1 توسط كارشناسان داخلي، مورد توجه مسئولان كشور قرارگرفت و اجراي اين طرح بزرگ به عهدة سازمان نقشه‌برداري كشور نهاده شد.
4-2) شروع طرح پس از انقلاب اسلامي
4-2-1) شناسايي ، ساختمان و اندازه‌گيري (طرح اوليه)
براي شروع طرح، اولين گروه ترازيابي دقيق در اواخر سال 1358، با دستورالعمل تهيه شده در گروه پژوهش سازمان و زير نظر كميسيون طرح و برنامه، اعزام شد. طبق طراحي مقدماتي، ايران به 9 بلوك تقسيم شده بود. همچنين براي تحقيق در روش عمليات و ميزان دقت حاصل، لوپي(حلقهاي) به‌طول تقريبي 350 كيلومتر در مسيري که از شهرهاي قم، كاشان، نطنز، شجاع‌آباد نطنز، مورچه‌خورت، ميمه، دليجان و سلفچگان عبور مي کرد، به‌طور آزمايشي ترازيابي شد. ايستگاه هاي (بنچماركها) ساخته شده در اين مسير به‌صورت هرم ناقص و در فواصل تقريبي 5 كيلومتر از يكديگر و ترجيحا در امتداد جاده ساخته شد و در فواصل حدود 50 تا 100 متــر از اين نقاط نيز، نقاط مرجع (رفرانـــس‌ماركRM-) در عمق حدود 20 سانتيمتري زمين كارگذاشته شد. اندازه‌گيري‌هاي انجام شده در آن زمان با استفاده از ترازياب دقيق N3 ويلد از نوع قديمي و معكوس و ميرهاي انوار مخصوص ترازيابي دقيق ساخت ويلد انجام گرفت و بدين‌ترتيب تا پايان سال 1360 حدود 1800 كيلومتر ترازيابي در سطح كشور انجام گرفت.
4-2-2)تجديدنظر در طرح و ادامه عمليات
در سال 1360 گروه برنامه‌ريزي ژئودزي از كارشناسان داخل و خارج سازمان تشكيل شد كه شروع به تعيين استانداردهاي عملياتي و طراحي جديد نمودند و با بررسي استانداردهاي كشورهاي مختلف، مسيرهاي قطعي ترازيابي دقيق طراحي شد و حجم عمليات در كل كشور حدود 31000 كيلومتر، براي ترايابي درجة يك برآورد گرديد.
5)مشاهدات
5-1)مشاهدات سری اول ، ترازيابي درجه يك سراسري كشور
شبكه درجه یک سراسری براساس 98 لوپ ( 68 لوپ بسته و 30 لوپ باز ) و 239 خط ترازیابی طراحی شد. كه از این تعداد خطوط ترازیابی، 233 خط ترازیابی که خود نیز شامل 13280 ایستگاه ترازیابی است بین سالهای1360 تا 1376 طبق دستورالعمل مصوب زمان خود و با تجهيزات اپتيكي ( ترازياب اپتیکی N3 ويلد مجهز به ميكرومتر، سه پاية يكپارچة غير تاشو مخصوص ترازيابي، شاخص دولبة مجهز به نوار انوار مدرج با ميلههاي نگهدارندة ثابت و مجهز به تراز كروي مخصوص ) اندازه گیری شده است. در این سری از مشاهدات حجم عمليات ترازیابی صورت گرفته در كل كشور، براي ترايابي درجة يك، متجاوز از 30500 كيلومتر می باشد.
عدم اندازه گیری 6خط ترازیابی که طراحی شده عمدتا به دلایل زیر بوده است:الف- واقع شدن در کویر و نبودن راه مناسب در کنار مسیر طراحی شده ( خطوط CMCN,CNCV,BSCC ) .
ب- واقع شدن در کنار مرز عراق و نبودن امنیت مناسب در کنار مسیر مورد نظر ( خطوطDPDQ,DPDI,BP-I )
5-1-1)مبنای ارتفاع ایستگاه های ترازیابی درجه یک
پس از اتمام مشاهدات ترازيابي شبكه درجه يك در سال 1376 و براي تعيين ارتفاع نهايي شبكه ترازيابي، از بين تايدگيجهاي موجود در بنادر چابهار، شهيدرجايي، بوشهر، كنگان و اسكلة امام حسن(ع)، تايدگيج واقع در اسكلة شهيدرجايي بندرعباس انتخاب شد و با انتقال ارتفاع به نقطه درجه يك DN-G1001 ، اين ايستگاه درجه یک عملا به‌عنوان مبناي نهايي شبكه ارتفاعي كشور درنظر گرفته شد.
باید توجه داشت بدلیل اینکه مدت زمان مشاهدات ایستگاه جزر و مد سنجی شهید رجایی کمتر از 18 سال و 6 ماه بوده لذا برای سرشکنی، دقت ارتفاعی نقطه مبنای ارتفاعات 10 سانتی متر در نظر گرفته شد (شکل 9 ).
ضمنا در سرشكني ارتفاعي ایستگاه های ترازیابی، از نرم افزار Geolab استفاده شده است.5-2)مشاهدات سری دوم، ترازيابي درجه يك سراسري كشور
مشاهدات سری دوم اين شبكه، به منظور بررسي جابجائيهاي ارتفاعي پوسته زمين (ژئوديناميك) و تعیین ارتفاع نقاطی که بدلایل مختلف پس از اندازه گیری سری اول ازبین رفته و مجددا بازسازی شده اند از سال1379 شروع شده، وتا کنون ادامه دارد.
مشاهدات جدید بر اساس دستورالعمل اصلاح شده ترازیابی درجه یک انجام می شود. مهمترین بخش های تصحیح شده دستورالعمل مربوط به امکان استفاده از دستگاه های دیجیتالی مانند دستگاه Dini12 زايس، و اجبار در اندازه گیری مشاهدات اضافی برای تصحیح خطاهای سیستماتیک در زمان مشاهدات است.
از جمله این اندازه گیریهای اضافی می توان به مشاهده دمای هوای محیط در سه ارتفاع شاخص( 0.5 و 1.5 و 2.5 متری ) و دمای نوار انوار و فشار محیط اشاره نمود.
مشاهدات انجام شده با تجهيزات دیجیتالی ( ترازياب دیجیتالیDini12 زايس ، سه پاية يكپارچة غير تاشو مخصوص ترازيابي، شاخص باركد براي ترازياب رقومي Dini12 زايس با ميلههاي نگهدارندة ثابت و مجهز به تراز كروي مخصوص، و دستگاه ترمومتر تفاضلی که فشارهوا را با دقت 1 ميليمتر جيوه و دمای هوا را در ارتفاعهاي 5/0 متر ، 1.5 متر و 2.5 متري شاخص با دقت 1/0 درجة سانتيگراد و دمای روی نوار انوار را با دقت5/0 درجة سانتيگراد به طور همزمان اندازه‌گيري می کند ) اندازه گیری می شود. در این سری از مشاهدات نیز حجم عمليات ترازیابی در كل كشور، براي ترايابي درجة يك، متجاوز از 30500 كيلومتر خواهد شد.در این سری از مشاهدات، جدول زمان بندی خاصی جهت کنترل و تنظیم تجهیزات ترازیابی در نظر گرفته شده که از آن جمله تنظیم ترازیاب و کالیبراسیون شاخص های انوار هر 6 ماه یکبار است.
جدول 5- زمان بندي تنظيم وسايل ترازيابي براي عمليات ترازيابي درجه يك و درجه دو
| تنظيم ترازياب در آزمايشگاه |
تنظيم وكاليبراسيون شاخصها در آزمايشگاه |
كليماسيونگيري (تنظيم خط ديدگاني) |
تنظيم تراز شاخص در محل کار |
كنترل تراز ترازياب در محل کار |
| هر 6 ماه يكبار | هر 6 ماه يكبار | هر روز | هفته اي دو بار | هفته اي دوبار |
از سال 1379 تا پایان سال 1385 ، 177 خط ترازیابی شده که در مجموع 22000 کیلومتر از شبکه ترازیابی درجه یک را شامل می شود.
شکل 2- اكيپ عملياتي ترازيابي دقيق
شکل3- نمايي از ترازياب N3 كه در ترازيابي سری اول استفاده شد
شکل 4 - بخش هاي مختلف یک ترازياب رقومي
شکل 5 - ترمومتر تفاضلي همراه با سنسورهايش، نصب شده بر روی شاخص
شکل 6- نمایی از دستگاه كاليبراسيون جهت تنظیم شاخص های موجود در سازمان نقشه‌برداري کشور
شکل 7- نمایی از ایستگاه ترازیابی
شکل 8- نمایی از ترازیاب DINI12
شکل 9- نمایی از ایستگاه ترازیابی درجه یک در حال ساختمان
شکل 10- نمایی از ایستگاه ترازیابی درجه یک ساختمان شده
شکل 11- دستگاه گراويمترCG3M موجود در سازمان نقشه‌برداري كشور
براي اندازه‌گيري ثقل ايستگاههاي ترازيابي
جدول 6 - مقايسه دو سيستم اپتيكي و رقومي بكار رفته در شبكه سراسري
| نوع سيستم |
مشخصات ترازياب | نوع شاخص و مشخصات آن | |
| سيستم اپتيكي N3 |
انحراف معيار براي شاخص دولبه در يك‌كيلومتر ترازيابي رفت و برگشت |
0.2 ميلي متر |
طول اين شاخص 0/3 متر و غير تاشو و با پايه هاي ثابت جهت تراز است، و همچنين مجهز به نوار انوار مدرج شده است، كه ضريب انبساط طولي اين نوار، در حدود  تا  است. |
بزرگنمايي |
40 برابر |
||
وضوح مشاهدات در هر دهنه |
52 ميلي متر |
||
ميدان ديد در 100 متر |
1.8 متر |
||
ضريب ثابت |
100 |
||
نوع و دقت ظاهري تراز |
تراز لوبيايي، 0.2 ثانيه |
||
وزن |
5.1 كيلوگرم |
||
| سيستم رقومي DINI12 |
دقت ترازياب در يك كيلومتر ترازيابي رفت و برگشت | 0.2 – 0.4 mm | طول اين شاخص 0/3 متر و غير تاشو و با پايه هاي ثابت جهت تراز است، و همچنين مجهز به نوار انوار بوده و اطلاعات شاخص به صورت باركد برروي نوار انوار آمده است و ضريب انبساط طولي اين نوار، در حدود تا است. |
| دقت فاصله در متدتاكئومتري | 0.5 Dx 0.001 m | ||
| برد اندازه‌گيري الكترونيكي فاصله | 1.5 – 100 m | ||
| بزرگنمايي تلسكوپ | 32 X | ||
| كمپانساتور | محدوده‌انحراف‌كاري  |
||
| كمپانساتور | دقت 0.15’’ | ||
| چگونگي ثبت و نگهداري اطلاعات | كارت PCMCIA | ||
| محدوده درجه حرارت كار دستگاه |  تا  |
||
| وزن خالص دستگاه | 3.5 Kg |
شکل 12- محل ايستگاههاي جزر و مدي سازمان نقشه برداري كشور
5-3)شبكه ترازیابی درجه دو سراسری
مسیرهای ترازیابی درجه دو شبکه سراسری طبق دستورالعمل خاص خود، در داخل لوپهای درجه یک طراحی شده و ایستگاه های آن نیز در طول این مسیرها ساخته شده و اندازه گیری شده اند.
از 340 خط طراحی شده شبكه درجه دو سراسری، 325 خط ترازیابی آن که خود نیز شامل 8400 ایستگاه ترازیابی است همزمان با مشاهدات درجه یک و با تجهيزات اپتيكي ( ترازياب اپتیکی N3 ويلد مجهز به ميكرومتر، سه پاية يكپارچة غير تاشو مخصوص ترازيابي، شاخص دولبة مجهز به نوار انوار مدرج با ميلههاي نگهدارندة ثابت و مجهز به تراز كروي مخصوص ) اندازه گیری شده است. حجم عمليات ترازیابی صورت گرفته در كل كشور، براي ترايابي درجة دو، متجاوز از 25370 كيلومتر شده است.
5-3-1)مبنای ارتفاع ایستگاه های ترازیابی درجه دو
از آنجایکه ایستگاه های درجه دو از ایستگاه های درجه یک ارتفاع می گیرند لذا مبنای ارتفاعی ایستگاه های درجه دو نیز همان نقطه درجه يك DN-G1001 ، است.
ضمنا در سرشكني ارتفاعي ایستگاه های ترازیابی، از نرم افزار Geolab استفاده شده است.
5-4)شبكه ترازیابی درجه سه سراسری
مسیرهای ترازیابی درجه سه شبکه سراسری نیز طبق دستورالعمل خاص خود، در داخل لوپهای درجه دو طراحی شده ایستگاه های آن نیز در طول این مسیرها ساخته شده و اندازه گیری شده اند.
از 863 خط طراحی شده شبكه درجه سه سراسری، 826 خط ترازیابی که خود آن نیز شامل 8200 ایستگاه ترازیابی است همزمان با مشاهدات درجه یک و دو ، با تجهيزات اپتيكي ( ترازياب اپتیکی Nak2 ويلد ، سه پاية معمولی، میر 4متری تاشو ) اندازه گیری شده است. حجم عمليات ترازیابی صورت گرفته در كل كشور، براي ترايابي درجة سه، متجاوز از 25000 كيلومتر شده است.
مشاهدات انجام شده در شروع، با هدف ايجاد تراكم مناسب نقاط ارتفاعی مبنایی جهت تهية نقشه‌هاي پوششي 1:25000 كشور و تحت عنوان " شبکه های ترازیابی تکمیلی داخل بلوک " صورت گرفته بود . پس از این مرحله، با تهیه دستورالعمل مشاهدات جدید، شبکه ترازیابی درجه سه با اهدافی که قبلا توضیح داده شده ، تعریف شد. برای شبکه درجه سه ،656 مسیر ترازیابی شده از شبکه قبلی که دقت مناسبی داشته پذیرفته شد و همچنین در ادامه تا کنون 169 مسیر دیگر نیز با دستورالعمل جدید اندازه گیری شده است.
5-4-1)مبنای ارتفاع ایستگاه های ترازیابی درجه سه
از آنجایکه ایستگاه های درجه سه نیز از بقیه ایستگاه های شبکه سراسری ارتفاع می گیرند لذا مبنای ارتفاعی ایستگاه های درجه دو نیز همان نقطه درجه يك DN-G1001 ، است.
ضمنا در سرشكني ارتفاعي این ایستگاه های ترازیابی نیز از نرم افزار Geolab استفاده شده است.
شکل 13- نمایی از یک لوپ شبکه ترازیابی سراسری
5-5)شبکه ترازیابی شهری
5-5-1)شبکه ترازيابي درجة دو شهري
بدليل كاربرد محدود و موردي ترازيابي هاي درجه دو شهري، هنوز دستورالعملي مختص آنها تهيه نشده، و در واقع روش كار براساس تلفيقي از دستورالعملهاي درجه يك (در بخشهاي از طراحي، ساختمان ايستگاه و روش مشاهدات) و درجه دو (در بخشهاي كنترل مشاهدات و سرشكني ) است. و با اين يادآوري كه فواصل كم بين ايستگاهها و عدم نقطه كمكي ( RM ) براي هر ايستگاه در اين شبكه ها نيز با دستورالعملهاي فوق متفاوت است. لذا این بخش، دستورالعمل ترازیابی درجه دو شهری ، به صورت مفصل تر آمده است.
5-5-1-1)روش طراحي، شناسايي مسيرها و نامگذاري لوپها و مسيرهای ترازيابي
براي طراحي شبكههاي ترازيابي درجة دو شهري بايد توجه داشت كه وجود نقاط درجه يك و درجه دو سراسري در نزديك شهر مورد نظر، به منظور ارتفاع گرفتن نقاط شهري، از لوازم اوليه طراحي بوده و همچنين بايد از نقشه‌هاي شهري موجود براي طراحي استفاده نمود.
مهم ترين عامل در طـراحي لوپها و مسيـرهاي ترازيابي و تعداد ايستگاه هاي درجة دو شهري، ابعاد و اهميت و وجود معابر مناسب در سطح شهر و ايجاد ارتباط بين خطوط ترازيابي براساس اين معابر است. در اين مرحله نيز سعي مي شود كه مسيرها حتيالامکان در امتداد بزرگراهها و جادههاي اصلي و به‌صورت لـوپ انتخـاب شـوند. و در صورت لزوم مي توان از كوچه ها نيز براي ارتباط برقرار كردن بين مسيرها نيز مي توان استفاده نمود. نامگذاري لوپها و خطوط، مانند دستورالعمل درجه یک انجام ميگيرد، با اين تفاوت كه نام لوپهاي شهري بر اساس نام شهر مورد نظر صورت مي گيرد.
فاصلة ايستگاههاي ترازيابي درجه دو شهري از هم ديگر، بين 0.5 تا 1 كيلومتر، با توجه به وجود محل مناسب براي ساخت ايستگاه متفاوت است.
5-5-1-2) روش ساخت ايستگاه هاي ترازيابي درجه دو شهری
باتوجه به محدوديت هايي كه عموما در سطح شهرها وجود دارد امكان ساخت بتن مشابه ايستگاههاي سراسري، وجود ندارد و اجبارا از ديسكهاي آلومينيومي به عنوان نقطه ارتفاعي ترازيابي استفاده مي شود. در ( شكل11 ) نمونه اي از اين ديسكها، براي يك نقطه درجه دو شهري تهران، ديده مي شود.
قابل ذكر است كه از اين ديسك ها در شبكه سراسري هم استفاده شده است.
شكل 14- نمايي از يك ديسك آلومينيومي، براي یکی از نقاط ترازيابي درجة دو شهری تهران
5-5-1-3)روش مشاهدات ترازيابي درجه دو شهری
روش مشاهدات مسيرهاي درجه دو شهري مانند مسیرهای ترازیابی درجه دو سراسری و با تجهیزات اپتيكي بوده است.
5-5-1-4)مبناي ارتفاعي ترازيابي درجه دو شهری
با اندازه گیری اختلاف ارتفاع بین ایستگاه های ترازیابی شهری و ترازیابی شبكه سراسري، ارتفاع دادن به شبكه هاي ترازيابي درجه دو شهری امكان پذير می شود. لذا مبنای ارتفاعی این ایستگاه های نیز همان نقطه درجه يك DN-G1001 ، است.
ضمنا در سرشكني ارتفاعي این ایستگاه های ترازیابی از نرم افزار Geolab استفاده شده است.5-5-1-5)خلاصه ایی از اطلاعات فنی مشاهدات شبكه ترازیابی درجه دو شهری
با توجه به اهمیت و نیاز اطلاعات ارتفاعی، تاکنون طرح ترازیابی درجه دو شهری در 58 شهر کشور انجام شده است.که این شهرها عبارتند از:
آباده – اهواز – اندیمشک – اراک – آران – اردبیل – اسالم – بندرعباس – بیرجند – بوشهر – بروجرد – دزفول – ایلام – اصفهان – اسلام آباد – اسلام شهر – قوچان – گلپایگان –گرگان – همدان – کنگاور – کرج – کاشان – کرمان – کرمانشاه – خرم آباد- محلات – مراغه – مشهد – میان دوآب - میانه – نجف آباد – ارومیه – قزوین – قم – رشت – رفسنجان – سبزوار- سقز – سنندج – ساری – ساوه – سمنان – شهرضا – شاهرود – شهرکرد – شیراز – شوشتر – سیرجان – تبریز – تهران – ورامین – یاسوج – یزد – زاهدان – زنجان – زرین شهر- نیشابور .
جدول 7 - مشخصات كلي شبكه ترازيابي شهري
| نوع ايستگاه |
فاصله نقاط از يكديگر | تعداد شهرهای طراحی شده | تعداد شهرهای ترازيابي شده | معيار دقت ( ميليمتر) |
| درجه دو شهری | 0.5 تا 1 كيلومتر | 58 | 57 | 8 |
| درجه سه شهری | 0.5 تا 1 كيلومتر | 1 (شهری تهران) | 1 | 8 |
5-5-2)شبکه ترازيابي درجة سه شهري
بدليل كاربرد محدود و موردي ترازيابي هاي درجه سه شهري، فقط در شهر تهران این شبکه ساخته شده است که آن هم بدلیل بزرگی شهر تهران بوده است، برای این گونه از ایستگاه ها هنوز دستورالعملي خاص تهيه نشده است، ولی عملا روش كار مانند شبکه ترازیابی درجه دو شهری است و تنها تفاوت بین دستورالعمل ترازیابی درجه دو و سه شهری در نامگذاري لوپها و خطوط و ایستگاه های ترازيابي است که در اینجا نامگذاري لوپها و ایستگاه های ترازيابي مانند دستورالعمل درجه سه سراسري صورت می گیرد.
جدول 8- مشخصات كلي شبكه ترازيابي شهري تهران (نمونه ای از شبكه ترازيابي شهري )
| نوع ايستگاه |
فاصله نقاط از يكديگر | تعداد مسير ترازيابي شده | طول مسير | معيار دقت ( ميليمتر) |
| درجه دو شهری | 0.5 تا 1 كيلومتر | حدودا 52 | 300 كيلومتر | 8 |
| درجه سه شهری | 0.5 تا 1 كيلومتر | حدودا 230 | 620 كيلومتر | 8 |
تهران، ميدان آزادی، خيابان معراج، سازمان نقشه برداری کشور، صندوق پستی 1684-13185
تلفن سازمانی :7-66071001 داخلی 2426 ؛ مستقیم به اپراتور 63187
